Chris turystyka i rekreacja, turystyka polarna

Pierwsze wrażenie – absurdalnie szerokie ulice. Zostały zaprojektowane w taki sposób, by nie można ich było przegrodzić barykadami. U wylotu najszerszej – ulicy Twerskiej (w czasach ZSRR ulicy Gorkiego) – wznosi się elegancka bryła muzeum historycznego. Za nią plac Czerwony i mauzoleum Lenina. Dawniej stała tu warta honorowa i kolejka ludzi chcących spojrzeć na zmumifikowaną twarz wodza. Dziś budynku pilnuje znudzony milicjant, a do środka od czasu do czasu wchodzi zapatrzony w przeszłość turysta z Zachodu. Rosjan jak na lekarstwo. Obok wysokie, czerwone i szczelne mury Kremla, za którymi do niedawna podejmowano decyzje wstrząsające światem. Dziś też bardzo uważnie słucha się zdań wypowiadanych za tymi ścianami, ale coś się zmieniło: kremlowskie cerkwie może już zwiedzać każdy, co kiedyś było nie do pomyślenia. „Kiedyś” nie znaczy tylko „za czasów Związku Radzieckiego”. Kreml budził w Europie grozę już wtedy, gdy o ZSRR nikt nie myślał. Pierwsze wzmianki o Moskwie pochodzą z połowy XII wieku. W XIII wieku miasto to było już stolicą księstwa moskiewskiego, a w wieku XIV – Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Kolejne ruskie księstwa dostawały się pod władanie moskiewskich kniaziów. Kiedy w 1547 roku na tronie carskim zasiadł Iwan Groźny, Moskwy zaczęto się bać. I słusznie. Przed mieczem straszliwego cara korzyły się kolejne ziemie – od Astrachania nad Morzem Kaspijskim po Syberię. Gdy w 1712 roku stolicę Rosji przeniesiono do Petersburga, Moskwa nie podupadła. Pozostała centrum religijnym i czekała na lepsze czasy. Doczekała się. Po 200 latach odzyskała miano miasta stołecznego dzięki Włodzimierzowi Iljiczowi Leninowi.